Dening: Drs. Slamet Arifin, M.Ag.
اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاَتُهُ
اَللهُ اَكْبَرُ
اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَر
ُ , اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ , اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ كَبِيْرًا ,
وَاْلحَمْدُ ِللهِ كَثِيْرًا , وَسُبْحَانَ اللهِ بُكْرَةً وَاَصِيْلاً , لاَ
إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ ,
اَللهُ اَكْبَرُ وَِللهِ اْلحَمْدُ . اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِى صَدَقَ
وَعْدُهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ وَأَعَزَّ جُنْدَهُ وَهَزَمَ اْلاَحْزَابَهَ وَحْدَهُ
. اَشْهَدُ اَنْ لآ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ , وَاَشْهَدُ
اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْ لُهُ الَّذِى لاَنَبِيَّ بَعْدَهُ ,
اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَىاَلِهِ
واََصْحاَبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ . اَمَّا بَعْدُ: فَيَا عِبَادَ اللهِ اتَّقُواللهُ فِى كُلِّ سَاعَةٍ وَتَزَوَّدُوا بِهِ فَإِنَّ
خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى . قَالَ اللهُ تَعَالَى فِى كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ :
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ , فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ ,
اِنَّ شَانِئَكَ هُوَ اْلأَبْتَرُ
Ma’asyiral
Muslimin Rahimakumullah
Allahu akbar, Allah Maha Agung. Ing
kalodangan enjeng punika umat Islam sak donya sami ngrayakaken dinten Raya Idul
Adha, suwanten takbir, tahmid, tasbih lan tahlil sami kakumandangaken ing
seantero jagad raya punika. Jutaan umat Islam saking pinten-pinten suku, bangsa
lan etnik sami ngumandangaken Asma Allah Ingkang Maha Agung. Sedaya punika
boten namung amargi seneng-seneng lan pesta kemawon, ananging punika nedahaken
pinangka bukti anggenipun sami bekti, tunduk sarta patuh anggenipun sami pasrah
sarta syukur ing ngarsanipun Allah Swt. Ingkang Maha Kawasa, Maha Agung,
Ingkang Maha Sampurna sarta Maha Welas lan Asih.
Ing dinten
Idul Adha utawi Dinten Qurban, umat Islam dipun anjuraken supados sami mragat
raja kaya utawi kewan ternak. Pramila punika Idul Adha asring dipun sebat Yaum
an-Nahr, inggih punika dinten mragat. Dipun sebat kados makaten amargi
amalan ingkang paling utami ing dinten menika wau inggih arupi mragat kewan
qurban (udhiyyah).
Rasulullah Saw. nate ngendika ingkang kapacak ing Sunan Tirmidzi
hadits nomer 1413:
مَا
عَمِلَ آدَمِيٌّ مِنْ عَمَلٍ يَوْمَ النَّحْرِ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ
إِهْرَاقِ الدَّمِ إِنَّهَا لَتَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِقُرُوْنِهَا
وَأَشْعَارِهَا وَأَظْلاَفِهَا وَأَنَّ الدَّمَ لَيَقَعُ مِنَ اللَّهِ بِمَكَانٍ
قَبْلَ أَنْ يَقَعَ مِنَ اْلأَرْضِ فَطِيْبُوْا بِهَا نَفْسًا
“Ora ana amalan kang
dilakoni dening manungsa ana ing Yaum an-Nahr kang luwih ditresnani dening
Allah kajaba ngilekke getih (kewan qurban kang disembelih), ing mangka dheweke ing dina Kiyamat besok bakal nekakake
sungu, wulu, lan kukune, sarta getihe iku temen bakal ana ing ngersane Allah
sadurunge muncrat ana ing lemah, amarga iku senenga sira amarga iku” (HR. At-Tirmidzi, Ibnu Majah lan Al-Hakim kanthi sanad kang shahih)
Allahu Akbar Allahu Akbar
Walillahilhamd
Jama’ah Idul
Adha ingkang minulya
Miturut Islam, qurban awalipun boten
saking mitos kados dene agami-agami Kuno-Yunani, Mesir, lan India ingkang
tujuanipun kangge para Dewa/Tuhan kanthi cara nilar bayi ing pucuking redi
utawi nyemplungaken kenyo ing lepen ingkang angker. Ananging qurban punika
pinangka wujud kepasrahan, pangabekten, sarta kesalehan hamba.
Engkang asring dipun supekaken ing
ibadah qurban, wonten kalih perkawis engkang kedah lumampah sesarengan inggih
punika Ilahiyah lan insaniyah utawi hablum minallah sarta hablum
minannas. Nilai kesadaran ing qurban menawi kita gatosaken anggadahi
kalih underan inggih punika mbangun kesalehan pribadi saha kesalehan sosial.
Menawi ing ibadah shiyam ngajak umat Islam engkang taqwa supados ngraosaken
luwih kados dene luwenipun para miskin, sedheng ing ibadah qurban menika ngajak
para miskin supados ngraosaken wareg kados dene tiyang engkang kacekapan. Awit
kalih perkawis punika engkang nemtokaken cilaka lan begjanipun manungsa, kados
dene pangandikanipun Allah Swt ing Al Qur’an surat Ali Imran ayata 112:
ضُرِبَتْ
عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوْا إِلاَّ بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ
وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ وَبَاءُوْا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ
الْمَسْكَنَةُ
Dheweke kabeh padha kagubet dening
kanisthan ana ing endhi wahe dheweke kabeh padha manggon, kajaba yen dheweke
kabeh iku padha cekelan kukuh marang tampare (agamane) Allah, lan marang
tampare (janjenan) karo manungsa, lan dheweke kabeh entuk kamurkan saka Allah
maneh lan padha kagubet dening kanisthan.”
Allahu Akbar Allahu Akbar
Walillahilhamd
Jama’ah Idul
Adha Rahimakumullah
Qurban sampun wonten wiwit Adam lan
Hawa, nalikanipun Qabil lan Habil rebutan jodo, mila Adam ngawontenaken
sayembara sintena ingkang dipun tampi, piyambakipun ingkang anggadahi hak garwa
Iqrima, sedherek kandungipun Qabil. Lan Qabil rumaos kawon ing ndalem sayembara
kala wau, kanthi kawontenan nesu Qabil ngancam “badhe mejahi Habil” Lan kanthi
pangandikan ingkang sareh Habil ngengetaken, bilih “Allah namung badhe nampi
qurbanipun tiyang ingkang taqwa” Kados
pangandikanipun Allah ing surat Al Maidah ayat 27:
وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ ءَادَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا
فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ اْلآخَرِ قَالَ َلأَقْتُلَنَّكَ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ
اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِيْنَ
Wonten ing ayat sanes dipun cariosaken
bilih wonten tiyang sepuh ingkang selami tigang dalu ngebleng ngimpi supados
mragad putranipun. Kanthi manah engkang aurat, panjenenganipun ngendikaken
mimpinipun dateng putranipun. Boten kanyana-nyana putranipun malah mangsuli
dateng Bapanipun, “Kula siap mugi-mugi kula kalebet ewonipun tiyang ingkang
sabar.” Kados dipun terangaken ing Al
Qur’an surat
Ash-Shaffat ayat 102:
فَلَمَّا
بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَابُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي
أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَاأَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ
سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ
“Mula rikala bocah iku wus
tumeka (umur) bisa mlaku bebarengan Ibrahim, Ibrahim ngendika : “He
putraningsun, ngger, satemene ingsun supena sajrone sare, menawa ingsun
nyembeleh marang selira. Mula coba pikiren kepriye mungguh miturut selira? Kang
putra matur : “Dhuh rama, rama kula aturi nindakaken menapa ingkang dipun
prentahake dhumateng panjenengan; Insya Allah panjenengan badhe manggihake
ingkang putra kalebet tiyang-tiyang ingkang sabar.”
Allahu Akbar Allahu Akbar
Walillahilhamd
Jama’ah Idul
Adha Rahimakumullah
Ayat kala wau paring kritikan dateng
tradisi engkang lumampah ing zaman kala wau, inggih punika masyarakat sami
ngorbanaken nyawa manungsa kangge sesembahanipun. Allah nguji sepinten
kepasrahan lan ketaatan Ibrahim dateng Allah supados ngorbanaken putranipun
Ismail ingkang sanget dipun tresnani. Kanthi ujianipun Allah kala wau
leres-leres Ibrahim saget lulus, pramila Allah ngutus malaikat mbeta menda
dateng Ibrahim pinangka gantosipun Ismail.
Allah Swt.
boten nate ngersakaken sesajen ingkang arupi daging punapa dene rah saking
kewan qurban, ananging Allah nampi saking ketaqwaan, keikhlasan, sarta
kepasrahanipun hamba engkang nindakaken qurban. Kados pangandikanipun Allah
piyambak ing surat
Al Haj ayat 37:
لَنْ يَنَالَ اللهَ لُحُوْمُهَا وَلاَ دِمَاؤُهَا وَلَكِنْ
يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنْكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللهَ
عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِيْنَ
“Dading-daging onta lan getihe iku babar
pisan ora bisa oleh karilaane Allah, ananging ketakwaan kang saka sira kabeh
iku kang bisa oleh karilaane Allah. Kaya mengkono iku Allah wis nundhukake onta-onta mau marang sira
kabeh, supaya sira kabeh padha ngegungake Allah tumprap hidayah-E marang sira
kabeh. Lan aweha sira (Muhammad) kabar bebungah marang wong-wong kang padha
agawe kebecikan.”
Sedheng
daging qurban dipun dum-dumaken dateng tiyang ingkang anggadahi hak inggih
punika sak pratiganipun kangge tiyang ingkang qurban, sak pratiganipun malih
kangge kerabat sarta sahabatipun, lan engkang sak pratiganipun malih kangge
fakir miskin. Menika sedaya pinangka hikmah qurban saking sisi sosial, fakir
miskin saget ngraosaken dedaharanipun tiyang sugih.
Kajawi punika ibadah qurban ugi maringi
rezki tumprap para peternak saha pedaqgang, menawi dinten-dinten biasa namung
3-4 menda ananging menawi Idul Adha saget lipet 3 ngantos 4 tikelipun. Kanthi
makaten tiyang ingkang qurban ateges sampun mbantu ekonominipun peternak, awit
ingkang sugih, peternak, saha fakir miskin sedayanipun sami andil ing dalem
pangibadahan qurban.
Menawi dipun penggalih ibadah qurban
punika saget nambahi aset kanggenipun negari, contonipun pinten kewan ingkang
dipun pragat ing negari Arab Saudi para sedherek, lan menawi Indonesia saget
ngedrop kewan ternak dateng negari Arab Saudi kalau wau, lajeng pinten arto
ingkang lumebet dateng kas negari. Ananging punapa nagari kita siap, bara-bara
kewan ternak lha wong beras kemawon nagari kita tasih import saking nagari
sanes, kamangka sawah ladang kita menika sanget wiar, musimipun sanget
nyengkuyung, panenipun saget kaping kalih kadangkala kaping tiga setahunipun,
lan ugi nagari kita kalebet nagari agraris utawi pertanian, menawi kabanding
kalian nagari Birma, Korea, China, Thailan lan sanesipun, ingkang lahan
pertanianipun sanget winates sarta namung anggadahi setunggal musim panen
setahunipun. Kok saget kados makaten punapa sebabipun, Wallahu a’lam.
Pancen
pengalaman ruhani menika pinangka inti anggenipun ngrasuk agami, ananging saben
pangibadahan punika wonten hikmahipun piyambak-piyambak, makaten ugi wonten ing
ibadah qurban inggih wonten hikmahipun. Hikmah menika kados dene madu; kita
boten saget ngraosaken leginipun madu sadherengipun ngicipi utawi ngraosaken
piyambak. Makaten ugi ing ibadah qurban, kita boten saget ngraosaken nikmatipun
ibadah qurban sadherengipun kita nindakaken qurban piyambak
Allahu Akbar Allahu Akbar
Walillahilhamd
Jama’ah Idul
Adha ingkang minulya
Semangat berqurban kedahipun nyengkuyung
umat Islam supados semangat anggenipun berjuang lan korban kanthi sareng-sareng
merangi kebodohan, kemiskinan lan keterbelakangan ingkang taksih dipun raosaken
dening saperanganing umat Islam.
Sejatosipun mragat kewan qurban menika
gambaraken supados manungsa sami nyuceni dirinipun saking sifat-sifatipun kewan
kadosta, tamak, serakah, iri, dengki, hasud, egois, ngalalaken sekabehing cara,
boten mangertos sae menapa awon, ngrampas hak-hak malah-malah nganiaya dateng
tiyang sanes, ngidak ngisor sundul duwur sikut kiwa sikut tengen nggih namung
buru sifat angkara murkanipun. Anehipun piyambakipun inggih tetep ngaku
pinangka tiyang engkang iman lan muslim, nindakaken ritual keagamaan kadosta
shalat, zakat, pasa lan ugi haji tur boten namung sepisan saget ugi
makaping-kaping. Sifat kados kewan kala wau kedah leres-leres kita tilar. Awit
sifat kala wau nyesataken kita lan njalari lumebetipun dateng neraka, kados
dene pangandikanipun Allah Swt. piyambak ing Al Qur’an surat Al A’raf ayat 172:
وَلَقَدْ
ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِنَ الْجِنِّ وَاْلإِنْسِ لَهُمْ قُلُوْبٌ لاَ
يَفْقَهُوْنَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لاَ يُبْصِرُوْنَ بِهَا وَلَهُمْ ءَاذَانٌ
لاَ يَسْمَعُوْنَ بِهَا أُولَئِكَ كَاْلأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ
هُمُ الْغَافِلُوْنَ
“Lan satemene Ingsun
ndadekake kanggo isine neraka Jahannam akah-akehe sangka jin lan manungsa,
dheweke padha nduweni ati, ananging ora digunakake kanggo mahami (ayat-ayate
Allah) lan dheweke padha nduweni kuping (ananging) ora digunakake kanggo
ngrungokake (marang ayat-ayate Allah). Dheweke kuwi kaya dene raja kaya, malah
dheweke luwih kesasar maneh. Hiya dheweke kuwi wong-wong kang padha lali.”
Makaten
hikmah-hikmah qurban ingkang saget kula aturaken, saderengipun getun geduwung
sumangga ingkang kuwawi nindaken qurban sumangga kita tindakaken wiwit bibar
shalat Idul Adha ngantos akhir dinten tasyrik inggih menika tanggal 10, 11, 12,
13 ing wulan Dzulhijjah, awit menawi mampu qurban ananging boten purun qurban
miturut pangandikanipun Rasulullah tiyang kados kala wau menawi seda kalebet
seda ingkang kados dene tiyang Yahudi punapa dene Nasrani. Na’udzubillahi
min dzalik
Ing akhiripun mugiya Allah Swt.
nebihaken kita pinangka ewonipun tiyang ingkang rugi amargi nglirwakaken
kesempatan ingkang dipun parigaken lan ugi nebihkan anggen kita sowan ing
akhirat mangkih tanpa sangu ingkang cekap. Mugiya Allah paring kekiyatan dateng
kita satemah saget nindakaken dawuh-dawuhipun sarta nebihi sedaya
awisan-awisanipun, lan ugi Allah paring pitedah sarta nampi lan males dateng
sedaya amal kita.
Amin ya Rabbal’alamin.
وَالسَّلاَمٌ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ
اللهِ وَبَرَكَاتُهُ
0 komentar:
Posting Komentar